Weeklog: Geen Vrijheid zonder Solidariteit
Je kunt er vandaag niet omheen: 1.5 miljoen mensen hebben in Parijs gedemonstreerd vóór de vrijheid. Een indrukwekkende manifestatie. Het is de mooie kant van Europa: waarden die we gemeen hebben en die we ons niet door extremisten van welke pluimage ook laten afnemen. Helaas is er ook die andere kant van Europa: het doorgeslagen neoliberalisme, de commercie, de afgenomen solidariteit met mensen die het minder hebben. Ook daartegen zou geprotesteerd moeten worden. Wat zou het mooi zijn, als in Brussel door miljoenen mensen het einde geëist zou worden van de kille, neoliberale samenleving. Dát is pas vrijheid.
Veel mensen probeerden het Parijse protest te kapen: de regeringsleiders die meeliepen, maar zelf in eigen land journalisten vervolgen, rechtse extremisten die alleen maar ‘oorlog’ kunnen roepen en eurofielen die zich verkneukelden aan het ware Europa-gevoel, waarvan de demonstratie een uiting zou zijn.
Je kunt niet verhinderen dat mensen met allerlei verschillende bedoelingen meelopen. Het protest blijft, ondanks hen, mooi, juist omdat het een vorm van eensgezindheid uitstraalt rondom het thema vrijheid. Als ik een kritische kanttekening plaats, gaat het dan ook niet om de geloofwaardigheid van het protest als zodanig, maar wel om de afwezigheid van de sociale dimensie.
Voor echte vrijheid is het nodig dat de sfeer van het protest in sociale termen wordt vertaald. Het is mooi dat op 11 januari zoveel mensen elkaar hebben gevonden, maar is er op 12 januari nog steeds sprake van solidariteit? Stoppen de regeringsleiders met het afbreken van onze sociale en publieke voorzieningen? Krijgt iedereen weer een eerlijke kans op goed onderwijs, goede zorg en een goede oudedagsvoorziening? Laten we ons minder leiden door de commercie en gaan we meer uit van medemenselijkheid? Komt er weer gewoon goed werk?
Ook de media zijn tegenwoordig voor een belangrijk deel vercommercialiseerd. Er is voor kritische geesten weinig ruimte, laat staan geld. Toegegeven, de sociale media zijn laagdrempelig, maar ook internet wordt in toenemende mate gedomineerd door grote bedrijven, als facebook en google. En probeer als kritische geest maar eens op tv te komen. Als het al lukt, is dat vaak pas op tijdstippen dat er niemand kijkt. Een echte vrije pers vereist een minder commerciële en socialere samenleving.
Uitdagingen genoeg. Vandaag was een hoopgevende dag voor het vrije woord. Laten we morgen doorpakken en de Europese Unie dwingen een andere koers te gaan varen. Niet langer gevangen in de netten van grote bedrijven maar luisterend naar wat de mensen op straat roepen. Werkelijke vrijheid kan niet zonder solidariteit. Ik hoop daarvan bij de regeringsleiders in de komende tijd wat terug te zien.
