‘We vragen heel erg veel van mantelzorgers’

Neeltje hoort niets meer doordat haar oren verstopt zitten. Nolda druppelt olie in haar oren, zodat de huisarts deze kan uitspuiten.

Met de fotoserie ‘Nolda en Neeltje’ won Marjolein Bijpost de Paul Petersprijs 2021. Een ode aan de mantelzorger, maar ook een waarschuwing.

 

Nolda is je schoonmoeder en Neeltje is haar moeder. Waarom wilde je dit foto­graferen?

‘Nolda is mantelzorger voor Neeltje; een tachtigjarige die een honderdjarige verzorgt. Al een paar jaar geleden vond de familie dat dit te zwaar werd voor Nolda, maar Neeltje komt nog steeds niet in aanmerking voor het verzorgingshuis. Nolda's  gezondheid ging bijna harder achteruit dan die van Neeltje. Ik wilde het beter begrijpen door te fotograferen.’

Je bent maanden bij hen geweest: hoe heeft dit jou veranderd?

‘Dat is het mooie van fotografie. Je weet het pas echt als je erin duikt. Ik had geen idee wat het is om honderd te zijn. Ik was erbij voordat Neeltje wakker werd. Ik was erbij als de thuiszorg kwam, bij het douchen: alles. Het was heel bijzonder. Rustgevend ook. Als je honderd bent, is er geen haast.’

Je volgde niet alleen Neeltje.

‘Het is eigenlijk een drieluik: foto’s bij Neeltje, foto’s als Nolda bij Neeltje is en foto’s bij Nolda thuis. Dan zie je dat Nolda helemaal stuk is, veel slaapt en helemaal geen tijd heeft voor zichzelf, voor haar tuin en voor eigen huishouden. Dat is wel fijn van het winnen van zo een prijs: ze voelt zich meer begrepen. Ik ging met haar kijken naar de tentoonstelling in Hilversum en daar werd ze door mensen aangesproken en gecomplimenteerd. Dit is het verhaal van veel mensen.’

Want?

‘De samenleving vergrijst. Met minder ­mensen die in de zorg werken en meer ­mensen boven de tachtig gaan we heel erg veel van mantelzorgers vragen. Zij moeten ook mens kunnen zijn.’

Hoe gaat het nu met ze?

‘Oma Neeltje lag in het ziekenhuis en kreeg ook nog corona en longontsteking. Ze is nu net uit quarantaine. Ze komt nu wel hoog op de wachtlijst voor het verzorgingshuis. De rust deed Nolda goed. Als ze Neeltje verzorgde deden ze ook lelijk tegen elkaar. Nu kon ze echt op bezoek bij haar moeder en gewoon een fijn gesprek hebben.’

De Paul Peters Fotoprijs

De Paul Peters Fotoprijs is een initiatief van de SP en maakt deel uit van de Zilveren Camera. De speciale prijs is ingesteld als eerbetoon aan de in 2017 overleden Paul Peters, die een grote reputatie genoot als organisator én huisfotograaf van de SP. De Paul Peters Fotoprijs is bedoeld als stimulans voor de sociaal geëngageerde fotojournalistiek in ons land. Maatschappelijke betrokkenheid speelt een doorslag­gevende rol bij de beoordeling van de inzendingen. De winnaar ontvangt een bedrag van 2500 euro plus de opdracht voor een zelf in te vullen fotoproject voor de SP.

Neeltje, net wakker gemaakt, begint al zittend op het toilet zelf met uitkleden, terwijl de thuiszorgmedewerkster haar kleren uitzoekt. Neeltje probeert nog relatief veel zelf te doen.
Neeltje ligt ziek op bed. Neeltje heeft lactose-intolerantie en is daardoor vaak ziek: wanneer Nolda niet voor haar kookt, maakt ze gebruik van een maaltijdservice die volgens Nolda geen rekening kan houden met haar intolerantie.
Nolda neemt de trein naar Schiphol. Ze gaat elke 6 weken, als corona dit toelaat, voor een weekje naar haar dochter in Schotland. Zo kan ze een beetje opladen en bijkomen.
Neeltje zit rustig in haar slaapkamer op haar rollator, wanneer ik even kom kijken hoe het met haar gaat. Als Nolda een weekje in Schotland is, checken wij (haar kleinzoon en ik) of het goed gaat en of we iets voor haar kunnen doen.